وقتی تصمیم میگیرید برنامه نویسی اندروید را شروع کنید، اولین سوالی که ذهن شما را به خود درگیر میکند این است که چگونه می توانیم برنامه نویس اندروید شویم؟ پس از فهمیدن پاسخ این سوال، بلافاصله سوالاتی بزرگتر و شاید مهم تر ذهن شما را به خود مشغول میکنند. جاوا یا کاتلین؟ با کدام زبان برنامه نویسی به سراغ برنامه نویسی اندروید برویم؟ آیا بدون یادگیری جاوا نمیتوانیم کاتلین بیاموزیم؟ اول به سراغ کدام برویم آموزش کاتلین یا جاوا؟

نکته : پیش از پاسخ سوال جاوا یا کاتلین بهتر است این دو زبان برنامه نویسی را بیشتر بشناسید.

در گذشته این سوال مطرح نبود که جاوا را انتخاب کنیم یا کاتلین؟ چراکه تنها زبانی که برای توسعه نرم افزارهای اندروید به صورت حرفه ای مورد استفاده قرار میگرفت، زبان جاوا بود. در واقع جاوا زبان اول برنامه نویسی اندروید محسوب میشد. اما در سال 2011 شرکت JetBrains زبان جدیدی را معرفی کرد که نام آن را کاتلین گذاشت. کاتلین در ابتدا مورد توجه گوگل قرار نگرفت و مهندسین این شرکت توجه زیادی به این زبان نوپا نداشتند. توسعه دهندگان کاتلین دست از تلاش برنداشته و آنقدر زبان کاتلین را ارتقا دادند که گوگل در سال 2017 مجذوب این زبان برنامه نویسی شد. کاتلین تمام مشکلات جاوا را پوشش داده بود و سرعت و عملکرد بسیار بالا تری به نسبت جاوا برای اندروید داشت. همین ویژگی ها سبب شد تا در کنفرانس سال 2017 گوگل، زبان کاتلین به رسمیت شناخته شود.

جاوا یا کاتلین

معرفی زبان برنامه نویسی کاتلین

کاتلین زبانی شی گرا، قدرتمند و قابل اجرا بر روی ماشین مجازی جاوا میباشد. این زبان برنامه نویسی در سال 2011 توسط شرکت Jetbrains تولید شده و در سال 2016 اولین نسخه پایدار آن منتشر شد. بلافاصله پس از انتشار کاتلین، توجه برنامه نویسان زیادی به این زبان جلب شد و شرکت گوگل در کنفرانس مطبوعاتی سال 2017 خود، کاتلین را به عنوان زبان دوم برنامه نویسی اندروید معرفی کرد. طولی نکشید که در سال 2019 میلادی زبان برنامه نویسی کاتلین به عنوان زبان اول برنامه نویسی اندروید اعلام حضور کرد.

همانطور که اشاره شد کاتلین یک زبان شی گرا، متن باز و رایگان است که بر پایه ماشین مجازی جاوا پیاده سازی شده است. درست مانند زبان جاوا که در JVM اجرا میشود و فارغ از پلتفرم است. زبان کاتلین هم مانند جاوا در نهایت تبدیل به بایت کد شده و در ماشین مجازی جاوا پردازش و اجرا میشود. پس از نظر ساختاری تفاوت چندانی میان جاوا و کاتلین وجود نخواهد داشت.

ویژگی های زبان کاتلین

سازندگان زبان کاتلین مدعی شده اند که ایده ساخت این زبان بر پایه حل و فصل کردن برخی از دشواری های جاوا بوده و قصد آنها تولید زبانی بهتر از جاوا برای برنامه نویسان اندروید بوده است. پس قطعا ویژگی هایی در این زبان برنامه نویسی نهادینه شده است که به سرعت توانسته نظر برنامه نویسان اندروید و نیز شرکت گوگل را به خود جلب کند. در ادامه برخی از ویژگی های زبان کاتلین به نسبت جاوا برای برنامه نویسی اندروید را بیان میکنیم.

1 – مختصر بودن کد نویسی در کاتلین

اگر با زبان جاوا یا کاتلین آشنایی ندارید و در حال حاضر میخواهید برنامه نویسی با یکی از این زبان های برنامه نویسی را شروع کنید، بایستی بدانید که روند توسعه نرم افزار با کاتلین خیلی سریع تر از جاوا میباشد. بدین منظور که برای پیاده سازی و کد نویسی بخش های مختلف نرم افزار، کاتلین بسیار بهینه کار کرده؛ یعنی کد نویسی های زیادی را از دوش برنامه نویس برداشته و خود کامپایلر آنها را هندل میکند. به عنوان مثال میتوانید تصویر زیر که نمونه ای از تعریف یک دیتا کلاس میباشد را در دو زبان جاوا و کاتلین ببینید و مقایسه کنید.

2 – حمایت گوگل و ازدیاد برنامه نویسان کاتلین

شاید در سال 2017 تا 2019 جامعه برنامه نویسان اندرویدی که از زبان جاوا استفاده میکردند بسیار بیشتر از جامعه برنامه نویسان کاتلین بود؛ که این امر سبب سخت شدن پاسخ به سوال جاوا یا کاتلین میشد. اما در سال 2021 این قضیه متفاوت خواهد بود. چرا که انجمن های بسیار زیادی برای زبان کاتلین ایجاد شده و اکثر برنامه نویسان اندروید نیز اکنون به زبان کاتلین کد نویسی میکنند. بدیهی است که اگر به دنبال کد های جدید، پلتفرم های بروز و امکانات تازه هستید، این ویژگی ها و امکانات جدید را در کاتلین خواهید یافت.

3 – دوست بودن و تعامل کاتلین با جاوا

پیش از این و در ابتدای مقاله جاوا یا کاتلین، به این نکته اشاره شد که زبان برنامه نویسی جاوا دارای کتابخانه های انبوه و قدرتمندی میباشد که روند کدنویسی را تسهیل میکنند. خوب سوال اینجاست که کاتلین چطور؟ پاسخ این است که کاتلین پیوند برادری با جاوا داشته و شما در زبان کاتلین قادر خواهید بود تا از تمامی کتابخانه های جاوا در نرم افزار خود استفاده کنید. دو نکته مهم و حائز اهمیت :

اول اینکه استفاده از کتابخانه های جاوا در کاتلین بدان معنا نیست که شما نیازمند کدنویسی جاوا در زبان کاتلین خواهید بود؛ بلکه بدین منظور است که شما با استفاده از خود زبان کاتلین خواهید توانست از پکیج های جاوا استفاده کنید. دوم اینکه استفاده زبان کاتلین از پکیج های جاوا، ضعف کاتلین نبوده و قدرتمندی آن را به رخ میکشد. کاتلین از پکیج های موجود در جاوا بهره میبرد تا بتواند با سرعت بیشتری پیشرفت کند. وگرنه تمامی پکیج های پیاده سازی شده با زبان جاوا، با زبان قدرتمند کاتلین نیز قابل پیاده سازی هستند.

4 – قابلیت کامپایل شدن زبان کاتلین به زبان جاوا اسکریپت

زبان های برنامه نویسی جاوا یا کاتلین هر دو در نهایت قرار است که در ماشین مجازی جاوا اجرا شوند. پس هر دو زبان کد های خود را تبدیل به bytecode میکنند. چراکه بایت کد ها در ماشین مجازی جاوا یا JVM اجرا میشوند. اما زبان کاتلین با استفاده از کامپایلری قدرتمند و نوآورانه به نام LLVM قادر است تا خروجی جاوا اسکریپت نیز تولید کند. تولید خروجی جاوا اسکریپت به منذله اجرای کد ها در سمت کلاینت و توانایی پیاده سازی نرم افزار برای سیستم عامل های مختلف نظیر ios خواهد بود. شما با استفاده از کاتلین Native خواهید توانست خروجی ios هم بگیرید.

5 – یادگیری آسان زبان کاتلین

یادگیری زبان برنامه نویسی کاتلین بسیار راحت تر و سریع تر از جاوا اتفاق می افتد. این تسهیل سرعت در روند یادگیری زبان کاتلین، از جهت همان مختصر بودن کد ها در کاتلین خواهد بود. شما به راحتی و با صرف کوتاه ترین زمان ممکن خواهید توانست زبان برنامه نویسی کاتلین را یاد گرفته و بخش شی گرایی کاتلین را نیز درک کنید. درک شی گرایی در جاوا و یادگیری سینتکس زبان جاوا کمی دشوار تر خواهد بود. هر چند یادگیری سریع، ملزم به داشتن برنامه آموزشی و آموزش های حرفه ای و روان خواهد بود که همه این موارد در آموزشگام یافت میشود.

6 – بازار کار به شدت در حال افزایش کاتلین

شاید تا 2 سال پیش بیشتر شرکت های برنامه نویسی به دنبال برنامه نویسان جاوا در جهت برنامه نویسی اندروید بودند. اما امروزه بازار کار زبان برنامه نویسی کاتلین به شدت در حال افزایش میباشد. به زودی درخواست شرکت ها برای برنامه نویسان کاتلین چندین برابر نیز خواهد شد. هرچند همین الان هم اکثر درخواست های برنامه نویسی اندروید برای برنامه نویسان مسلط به کاتلین است. دوره آموزش برنامه نویسی اندروید با کاتلین

مزایای کاتلین

  • از کاتلین برای توسعه اپلیکیشن های اندروید به صورت بومی استفاده میشود
  • با استفاده از Kotlin Native و کامپایل کد کاتلین به جاوا اسکریپت میتوانیم برنامه های IOS ایجاد کنیم.
  • در کاتلین میتوانیم با استفاده از کتابخانه Spring سرور پیاده سازی کرده و برنامه نویسی Backend انجام دهیم
  • Kotlin را می توان در اسکریپت های ساخت Gradle به صورت مستقیم به دلیل قابلیت اسکریپتی آن استفاده کرد.
  • تبدیل جاوا به Kotlin آسان است. می توانید آن را فقط با نصب افزونه Kotlin و سپس انتخاب “Convert” انجام دهید.
  • مفاهیم برنامه نویسی مدرن توسط کاتلین پشتیبانی می شوند.
  • ماژول های جدید را می توان در Kotlin نوشت که می تواند در کنار کد موجود جاوا به صورت خود کار باشد.
  • جامعه برنامه نویسان کاتلین رشد خوبی داشته و تعداد کتابخانه های نوشته شده با این زبان بسیار افزایش پیدا کرده است.
  • نصب Kotlin هیچ هزینه ای نخواهد داشت؛ یعنی متن باز و رایگان است.

موارد استفاده از کاتلین

برنامه هایی که در کاتلین نوشته شده اند عبارتند از:

  • Trello : پلتفرمی برای سازماندهی کار وایجاد لیست های کاری سفارشی.
  • CarLens : برنامه ای برای تشخیص اتوموبیل که توسط یادگیری ماشین قدرت گرفته شده
  •  Pinterest : یک برنامه کاربردی تلفن همراه است که به عنوان یک بستر اجتماعی برای به اشتراک گذاشتن ایده های خلاقانه محبوب شده است.

پشتیبانی کاتلین از کتابخانه های جاوا

یکی از ترس های جاوا کاران برای نرفتن سمت کاتلین، کتابخانه های متنوع جاوا در زمینه های مختلف اندروید است. اما نکته حائز اهمیت این است که زبان برنامه نویسی کاتلین از تمام کتابخانه های جاوا پشتیبانی کرده و شما قادر به استفاده از کاتلین و جاوا در کنار هم نیز خواهید بود. پس کاتلین همخوانی کاملی با جاوا داشته و از تمام قدرت جاوا در کنار سایر قابلیت های خودش میتواند استفاده کند.

جاوا یا کاتلین

معرفی زبان برنامه نویسی جاوا

جاوا یک زبان برنامه نویسی تحت JVM یا ماشین مجازی جاوا میباشد. این زبان شی گرا سالهاست که در توسعه نرم افزار های دسکتاپ، برنامه های اندروید و سرور های قدرتمند مورد استفاده قرار میگیرد. جاوا در دانشگاه ها و مراکز آموزشی مختلفی تدریس میشود و جامعه برنامه نویسی گسترده ای دارد. در زمینه برنامه نویسی جاوا اگر به مشکل یا خطایی برخورد کنید، احتمال حل و فصل کردن آن خطا با یک سرچ ساده بسیار بالا خواهد بود.

کتابخانه های بسیار زیادی برای زبان جاوا نوشته شده اند. این کتابخانه ها کمک بزرگی به برنامه نویسان خواهند کرد. به گونه ای که برنامه نویس جاوا نیازی به نوشتن و پیاده سازی کردن بسیاری از قابلیت های مختلف در نرم افزار خود را نخواهد داشت؛ چراکه این قابلیت های مورد نیاز، تحت کتابخانه های جانبی مختلفی برای برنامه نویسان جاوا فراهم شده اند. در نتیجه وجود کتابخانه های انبوه برای این زبان یک مزیت محسوب میشود.

نسخه های مختلف زبان جاوا

با استفاده از زبان جاوا میتوان کارهای زیادی کرد. اما جالب است بدانید که زبان جاوا در 4 ورژن مختلف به بازار عرضه میشود که عبارتنداز :

JAVA Card : مورد استفاده در کارت های هوشمند و ارتباط با درگاه بانک

JAVA ME : مورد استفاده در محیط های با منابع محدود و ساده

JAVA SE : مورد استفاده برای محیط های کاری و نیمه حرفه ای

JAVA EE : مورد استفاده در محیط های سازمانی و حرفه ای

همانطور که از توضیحات نسخه های مختلف جاوا نیز میتوان فهمید، هر کدام ازین ورژن ها برای محیط های خاص خود طراحی شده اند. یعنی ورژن جاوایی که با آن برنامه های بزرگ برای دسکتاپ مینویسند، با ورژن جاوای مورد استفاده در برنامه نویسی اندروید کاملا متفاوت میباشد. با یک نسخه از زبان جاوا، سرور های بسیار قدرتمندی توسط شرکت های بزرگی نظیر اوراکل پیاده سازی شده است. و با نسخه ای دیگر، نرم افزار هایی برای ساعت هوشمند پیاده سازی شده اند.

JVM یا ماشین مجازی جاوا چیست ؟

ماشین مجازی جاوا ساختار یا پلتفرمی است که زبان های مبتنی بر آن در این ساختار اجرا میشوند. یعنی کدی که با زبان کاتلین یا جاوا مینویسیم برای اجرا شدن در هر پلتفرمی نیازمند JVM خواهد بود. پس اگر JVM را بر روی ویندوز هم نصب شود، کد نوشته شده با کاتلین و جاوا را بر روی ویندوز هم خواهیم توانست اجرا کنیم.

جاوا یا کاتلین، کدام یک خروجی بهتری برای JVM دارند؟ جاوا و کاتلین هر دو زبان های بر پایه ماشین مجازی جاوا هستند و از نظر کلی تفاوت فاحشی ندارند. اما کاتلین به علت استفاده از ساختار ساده تر، کد نویسی کمتر و بهینه سازی کدهای مورد استفاده سبب تولید بایت کد های کمتری نسبت به جاوا میشود. بایت کد کمتر یعنی بالاتر رفتن سرعت اجرای نرم افزار در ماشین مجازی جاوا.

دلیل محبوبیت زیاد جاوا چیست ؟

شاید شما هم در نظر سنجی ها و نمودار های مختلفی دیده باشید که زبان جاوا به نسبت زبان کاتلین بسیار محبوب تر و پر طرفدار تر است. دلیل این امر دقیقا از همان جهت است که جاوا را صرفا در زمینه برنامه نویسی اندروید مورد بررسی قرار نمیدهند. بلکه سایت های خارجی محبوبیت جاوا را به صورت کلی و جامع ثبت و باز نشر میکنند. همانطور که پیش تر گفته شد بسیاری از سرور های شرکت هایی نظیر گوگل و اوراکل با زبان جاوا پیاده سازی شده اند. پس جاوا بخش زیادی از محبوبیت خود را مدیون همین استفاده های متعدد در مقاصد مختلف میباشد.

آیا بدون دانش برنامه نویسی جاوا نمیتوان کاتلین آموخت ؟

برخی از رسانه ها و مقالات متعدد این باور را برای عموم به وجود آورده اند که بدون یادگیری زبان جاوا شما نمیتوانید کاتلین را درک کنید. این نظریه کاملا اشتباه و غلط میباشد. دوستان شما اگر موتور سواری کرده باشید شاید زودتر بتوانید ماشین سواری را یاد بگیرید؛ که این هم از آن جهت است که با کلاچ و گاز در موتور آشنایی پیدا کرده اید. اما هرگز کسی نمیتواند بگوید تا موتور سواری یاد نگیرید نمیتوانید سوار ماشین شوید. شما بدون هیچ پیش زمینه ای در زبان جاوا یا حتی بدون دانش برنامه نویسی میتوانید وارد یادگیری زبان کاتلین شوید و به آموزش دیدن بپردازید.

کاتلین شما را قادر می سازد تا با قطعه کد کمتری در مقایسه با جاوا برنامه نویسی کنید. کاتلین برای جلوگیری از گستردگی از افزونه های هوشمند کلاس ها استفاده می کند. تعریف کلاس که نمونه های افزودنی آن با استفاده از عملکرد برنامه استفاده می شود.

کاتلین شما را قادر می سازد به کمک یک برنامه افزودنی Android از ویژگی اتصال بیننده جلوگیری کنید. کاتلین به شما امکان می دهد از استثنائات Zero Pointer جلوگیری کنید وهمچنین مشکلات مربوط به معرفی داده نامعتبر در سیستم نوع داده را حذف می کند

جاوا یا کاتلین، کدام بهتر است ؟

مقایسه ما و پاسخ ما برای سوال جاوا یا کاتلین از حیطه برنامه نویسی اندروید میباشد و نه چیز دیگری؛ اما توضیحات داده شده در مقاله و ویدیوی کاتلین یا جاوا، نشان دهنده این است که کاتلین در حال حاضر زبان اول برنامه نویسی اندروید میباشد. پیشنهاد من به عنوان برنامه نویسی که از جاوا به سوی کاتلین آمده و 4 سال سابقه کار با زبان کاتلین را دارد این است که حتما برنامه نویسی اندروید را با کاتلین ادامه دهید. اگر تازه وارد هستید با کاتلین شروع کنید و اگر برنامه نویس جاوا هستید، به سوی کاتلین مهاجرت کنید. اطمینان میدهم که پشیمان نخواهید شد.

مزایای کاتلین در مقابل جاوا

اولین نسخه جاوا 30 سال پیش معرفی شد و دلیل شهرت جاوا همین است.  زبانی که در سالهای گذشته قادر به پشتیبانی از همه تخصص ها بود و محبوبیتش را به دست آورد. اما کاتلین مدرن است و در ویژگی های پیشرفته تمرکز دارد. توسعه دهندگان هنوز به دنبال پاسخ واضح تری در مورد اینکه کاتلین یا جاوا بهتر است، هستند. اما ویژگی های عمده کاتلین نسبت به جاوا عبارتند از :

  • کدهای کاتلین مختصر است
  • کاتلین امن تر است
  • در پشتیبانی از برنامه نویسی Functional بهتر است
  • کارهای روزمره را سرعت می بخشد
  • اشکالات و خطاها را کاهش می دهد
  • کیفیت و ظاهر بهتر و جدیدتری دارد
  • مورد علاقه توسعه دهندگان مدرن است
  • پشتیبانی از توسعه دهندگان توسط گوگل

آنچه در ویدیوی آموزشی جاوا یا کاتلین می آموزید :

در ویدیوی آموزشی جاوا یا کاتلین به صورت خلاصه، مفید و کاربردی به مقایسه زبان های برنامه نویسی کاتلین و جاوا پرداخته و سعی میکنیم بر اساس دانسته ها، تجربیات و استفاده های خودمان، پاسخی درست به سوال جاوا یا کاتلین بدهیم. شما پس از دیدن ویدیوی جاوا یا کاتین خواهید توانست انتخاب درستی در زمینه برنامه نویسی اندروید داشته باشید و مسیری انتخاب کنید که منجر به پشیمانی نشود.

نکته
اگر انتخاب شما زبان برنامه نویسی کاتلین است، می توانید به صفحات آموزش کاتلین و آموزش پیشرفته کاتلین مراجعه نمایید.